آرین تاپ لرن

تاریخ انتشار:۱۰:۰ ۱۳۹۸/۸/۳

AMD به‌‌‌صورت رسمی اعلام کرده است که در حال حاضر روی توسعه‌ی ریزمعماری ذن ۵ (Zen 5) برای پردازنده‌های مرکزی کار می‌کند تا این ریزمعماری طی سال‌های آینده جایگزین ریزمعماری ذن ۴ (Zen 4) شود. ظاهرا دو ریزمعماری ذن ۴ و ذن ۵ در حال حاضر توسط دو تیم حرفه‌ایِ جدا از هم توسعه داده می‌شوند. گفته‌های یادشده به‌صورت رسمی توسط مارک پیپرمستر، مدیر ارشد فناوری در شرکت AMD تأیید شده‌اند.

این نخستین باری است که AMD به‌صورت رسمی به ریزمعماری ذن ۵ به‌عنوان یک ریزمعماری جدید اشاره می‌کند. ظاهرا AMD همچنان قصد دارد به ریزمعماری ذن پای‌بند باشد تا این ریزمعماری x86 برای مدتی بسیار طولانی در بازار حضور داشته باشد. معماری ذن در ابتدا توسط جیم کلر، معمار محبوب حوزه‌ی پردازنده‌های مرکزی، متولد شد.

با مقایسه‌ای کوتاه متوجه می‌شویم که معماری پیشین AMD یعنی  Bulldozer تنها چهار نسل در بازار حضور داشت و پس از آن برای همیشه به خاطره‌ها پیوست. از طرفی اگر پردازنده‌های نسل دوم رایزن را مبتنی بر معماری ذن پلاس به‌شمار بباوریم، هم‌اکنون سه نسل از تولد معماری ذن می‌گذرد. در ضمن طبق اطلاعات رسمی منتشرشده از سوی AMD، معماری ذن قرار است به‌مدت حداقل ۴ سال دیگر به حیاتش ادامه دهد.

پردازنده‌های سری رایزن ۴۰۰۰ و همچنین پردازنده‌های سرور خانواده‌ی Milan با اتکا به نسل بعدی معماری ذن یعنی ذن ۳ تولید می‌شوند و طبق اخبار پیشین قرار است در نیمه‌ی دوم سال آینده‌ی میلادی به‌صورت رسمی در بازار حضور یابند. ذن ۳ به‌عنوان نسل جدید معماری ذن، مبتنی بر لیتوگرافی ۷ نانومتر پلاس TSMC است و از اوایل سال آینده‌ی میلادی به تولید انبوه خواهد رسید تا پیش از نیمه‌ی دوم سال ۲۰۲۰، به‌صورت رسمی آماده‌ی عرضه به بازار باشد. محصولات مبتنی بر معماری ذن ۳ احتمالا از لحاظ سوکتی که از آن پشتیبانی می‌کنند با تمامی محصولات مبتنی بر نسل فعلی معماری ذن سازگاری خواهند داشت.

اخبار جدید حاکی از آن هستند که AMD قصد ندارد محصولات مبتنی بر معماری ذن ۴ را تا سال ۲۰۲۲ میلادی روانه‌ی بازار کند. این موضوع باعث مطرح‌شدن برخی گمانه‌زنی‌ها درمورد معماری پردازنده‌های رایزن در سال ۲۰۲۱ شده است؛ کارشناسان مختلفی مدعی هستند که پردازنده‌های رایزن سال ۲۰۲۱ با اتکا به معماری جدیدی با نام ذن ۳ پلاس تولید خواهند شد. به‌عبارتی، معماری ذن ۳ پلاس قرار است خلأ بین دو معماری ذن ۳ و ذن ۴ را پر کند.

در حال حاضر مشخص نیست که AMD قصد دارد معماری ذن ۴ را با اتکا به چه نوع لیتوگرافی تولید کند؛ بااین‌حال طبق شایعه‌های منتشرشده از سوی برخی منابع، معماری موردبحث قرار است مبتنی بر لیتوگرافی نسل بعد TSMC یعنی ۵ نانومتری باشد.  گفته می‌شود که AMD قصد دارد در کنار ذن ۴، پلتفرم جدیدی را هم معرفی کند؛ پلتفرمی که برخی رسانه‌ها از آن به‌عنوان سوکت جدیدی برای دسکتاپ یاد کرده‌اند. افزون بر موارد یادشده،‌ AMD تیم ویژه‌ای را برای معماری ذن ۵ انتخاب کرده است تا آن را در سال‌های بعد از ۲۰۲۲، جایگزین ذن ۴ کند.

هرچه زمان می‌گذرد، قانون مور کمتر درمورد پردازنده‌ها صدق می‌کند؛ با درنظرگرفتن همین موضوع، منطقی است اگر انتظار داشته باشیم AMD بخواهد حداقل دو نسل از محصولاتش را با معماری ذن ۴ معرفی و روانه‌ی بازار کند؛ در ضمن می‌توانیم انتظار داشته باشیم که این شرکت بخواهد چندین نسل از محصولات را با معماری ذن ۵ بسازد.

در انتها می‌توانید نظاره‌گر مقایسه‌ی بین پردازنده‌های خانواده‌‌ی رایزن AMD باشید:

مقایسه‌ی پردازنده‌های خانواده‌ی رایزن AMD
پارامتر / نام خانواده	رایزن نسل اول	رایزن نسل دوم	رایزن نسل سوم	رایزن نسل چهارم	نامشخص
معماری پردازنده	ذن ۱	ذن پلاس	ذن ۲	ذن ۳	ذن ۴
لیتوگرافی	۱۴ نانومتری	۱۲ نانومتری	۷ نانومتری	۷ نانومتر پلاس	احتمالا ۵ نانومتری
حداکثر تعداد هسته‌	۸	۸	۱۶	نامشخص	نامشخص
حداکثر تعداد ترد	۱۶	۱۶	۳۲	نامشخص	نامشخص
پشتیبانی از PCIe	PCIe نسل ۳	PCIe نسل ۳	PCIe نسل ۴	PCIe نسل ۴	نامشخص
حداکثر کش سطح دوم (L2 Cache)	۸ مگابایت	۸ مگابایت	۱۶ مگابایت	نامشخص	نامشخص
حداکثر کش سطح سوم (L3 Cache)	۳۲ مگابایت	۳۲ مگابایت	۶۴ مگابایت	نامشخص	نامشخص
سوکت	AM4	AM4	‍AM4	AM4	نامشخص
تراشه	X370	X470	X570	نامشخص	نامشخص
تاریخ عرضه	۲۰۱۷	۲۰۱۸	۲۰۱۹	۲۰۲۰	۲۰۲۲

منبع:zoomit